Son dönemlerde reel ve nominal
faizlerin düşmesiyle hisse senedi piyasasına bir çok yeni yatırımcının
geldiğini görüyoruz.Bu da doğal. Bir sene boyunca TL mevdutta bekliyorsun ve yıllık
enflasyonun yüzde 10-11 olduğu bir ekonomide yıllık yüzde 7 kazanıyorsun.Halbuki
borsada bir günde yüzde 7’den fazla artan onlarca hisse var.Hayat borsada
güzel!Zaten eskiler ne demiş:”Bir arsa bir de borsa...”
Ama ne yazık ki kazın ayağı öyle
değil.Bu yatırımcılar dikkat etmezlerse daha öncelerde olduğu gibi yine bir
takım spekülatör ya da manipülatörlerin avı olup büyük hüsrana uğrayabilirler.Bazı
hisselerdeki saçma sapan fiyat hareketlerinden ve şirketlerin ulaştıkları
piyasa değerlerinden bunu şimdiden öngörmek zor değil.
Gayrimenkulde üst üste 3-4 yıldır reel
getiri olmaması;TL ve döviz mevduat faizlerinin bastırılmış olması yatırımcıya
kaçacak bir yer bırakmadı.Bir kısım yatırımcılar doğru olanı yaparak yatırım
fonlarını tercih etti.Ama bir kısmı da doğrudan spekülatif hisselerde pozisyon
alarak spekülatör ve manipülatörlerin kucağına düştü.
Manipülasyon bildiğimiz adi hırsızlık.Adli
bir suç.Ona söylenecek birşey yok.Ama spekülasyon borsaların doğasında
vardır.Keşke bizim spekülatörlerimiz yeterince iyi bir yatırımcı olsa da doğru
hisselerde spekülasyon yapsalar.Olması gereken değerin altında işlem gören bir
çok şirket var.Ama ne yazık ki genelde kolaya kaçılıyor ve işin manipülasyon
tarafı ağır basıyor.Hatta görebildiğim kadarıyla sadece borsa manipülasyonu
yapabilmek için halka açılmış şirketler bile var.Bazı tahtalarda ana ortaklar doğrudan
ya da dolaylı olarak oyuncu gibi davranıyorlar.Doğru ya da yanlış haberlerle ya
da mali tabloları kullanarak haksız bir yatırım ortamı yaratabiliyorlar. Yatırımcının
da böyle bir tahtada kazanma şansı gözü bağlanmış boksörün diğerini yenebilme ihtimali kadardır.
Karaköydeki borsanın önündeki üç
tekerlikli arabalardan hisse almış ve yıllarca bu alanda profesyonel olarak
çalışmış biri olarak borsaya yeni girmiş yatırımcıları uyarmayı görev biliyorum.Hisse
piyasası ne birden zengin olunacak ve kolay para kazanılacak bir yer ne de bir
kumar masasıdır.Çok bilinçli bir şekilde yapılması gereken ve en az üç yıl
yatırım süresi gerektiren sofistike bir varlık yatırım sınıfıdır.Ekranda yanıp
sönen her bir ışık reel bir şirket ve reel bir iş modelidir.Hisse de bu şirkete
ortaklık sağlayan paylarından biridir.Yüksek oynaklığına ve kısa vadedeki toz
bulutuna rağmen eninde sonunda hisse fiyatı şirketin olması gereken gerçek
değerine gelir.Bu değeri de şirketin değer yaratma kapasitesi ve bu kapasiteyi
büyütmesi belirler.
Hisse yatırımcısının aldığı hissenin hangi
şirketin hangi piyasa değeri üzerinden aldığını bilmesi gerekir.Şirketin iş
modeli,markası,faaliyet gösterdiği sanayinin rekabet koşulları,maliyet ve
fiyatlama yapısı ve yönetim kalitesini bilmesi gerekir.Şirketin açıkladığı finansal
tabloları analiz edebilmesi gerekir.Türkiye’de sermaye piyasası
düzenlemeleri,bağımsız denetim ve kamuyu aydınlatma standartları iyidir.Bu
bilgilere artık kolaylıkla ulaşılabiliyor.Şirketlerin kendi yatırımcı
ilişkileri siteleri ve KAP haricinde Matriks gibi borsa verisi sağlayan
terminallerden de şirketlere ilişkin güncel bilgilere ve güncel mali tablolara kolaylıkla
ulaşılabiliyor.Hatta bu terminallerde bir takım temel oran analizleri de
yapılabiliyor.Bunların dışında aracı kurumların da analiz ve araştırma siteleri
ya da portalları var.
Temel oran analizleri konusunu bir sonraki yazıya bırakıyorum.
Temel oran analizleri konusunu bir sonraki yazıya bırakıyorum.
