Şirketin kar zarar tablosunda en
yukarıda başlayan pozitif kazançlar en aşağıya inene kadar düzenli
bir şekilde yok oluyorsa o şirkette bir yerlerde sorun var demektir.
Çok fazla iştirak,yüksek yönetim giderleri, bağlı ortaklık ve ilişkili taraf
işlemleri yatırımcı açısından detaylı sorgulanmalıdır. Yatırımcı açısından en
sade yapı en makul yapıdır.
Bir şirket bazen dönemsel bazen de tek
defalık olarak zarar açıklayabilir.Bu durumda bütün oranlar bozulur.Öncelikle
bu zarar esas faaliyet düzeyinde mi yoksa amortisman ya da kurdan kaynaklı
yüksek finansal giderlerden dolayı mı oluşuyor ona bakılmalı sonra da şirketin
bu durumunun kalıcı mı yoksa geçici mi olduğuna karar verilmesi gerekir.İyi bir
şirket de zaman zaman yıl sonu zararı raporlayabilir.
Ancak öte yandan bir ana ortağın mali
tablo manipülasyonlarından herhangi birine sadece bir defa bile giriştiği
görülürse o hisseden uzak durmak gerekir. Çünkü ahlak da demokrasi gibidir,
birazı olmaz.Ana ortak ya ahlaklıdır ya da değildir.Ana ortak ahlaklı değilse
bütün oranlar ve bütün analizler göz ardı edilebilir.Bir şirketin kurumsal
yönetim kalitesi küçük ortağın yatırım yapması için bir ve sıfır modundadır.
Bütün bunları yerine getiren hisse yatırımcısı
için artık tablo biraz netleşiyor.Şirket;marka, lokasyon, ölçek ekonomisi,
tekel gücü, imtiyaz, özel maliyet koşulları,know-how ya da kaliteli
yönetim gibi nedenlerle işletme bünyesine dahil ettiği kaynakları çok yüksek
getiriye dönüştürebiliyor mu ve bu nakit akışlarını piyasa payını arttırarak ya
da faaliyet gösterdiği sektörün güçlü büyümesine bağlı olarak yüksek bir oranla
büyütebiliyor mu? Bu iki ana soruya olumlu yanıt aldıktan sonra da olmazsa
olmaz diğer üçüncü soru da; ana sermayedar bu yarattığı değeri küçük ortaklarla
paylaşma konusunda etik mi?
Bütün bunlara olumlu yanıt alıyorsa bu
şirket iyidir.Ama yatırımcı için bununla da herşey bitmiyor.Bir şirket iyi
olabilir ama iyi bir yatırım olması için iyi şirketi iyi bir fiyata da almak
gerekir.Burada da gösterge F/K,DD/PD FAVÖK/Şirket Değeri gibi temel değerleme
oranlarıdır.Bu da tamamsa bu şirketin hissesi borsanın bütün iniş çıkışlarına
ve dışarıdan gelen her türlü olumsuz haber akışına rağmen uzun vadede
size iyi bir getiri olarak döner.İyi bir şirketin hissesi de krizlerde yere
düşer ama lastik top gibi hızla geri yükselir. Spekülatif bir şekilde piyasa
değeri yukarıda tutulmuş kötü bir şirketin hissesi ise ayıptır söylemesi manda
kakası gibi yere yapışır ve bir daha yerinden kalkamaz.
Anlatmaya çalıştığım gibi hisse
yatırımı oldukça sofistike ve bilinçli yapılması gereken bir yatırım.Yatırım
yaparken yukarıda söylediğim hususları hakkıyla yerine getiremeyecek
yatırımcının hisse yatırımını hisse fonlar vasıtasıyla yapması daha akıllıca olacaktır.Her
zaman söylediğim gibi hisse seçmektense hisse fonu seçmek çok daha kolaydır.Farklı
varlık sınıflarında başarı kıstaslarına istikrarlı bir şekilde katma değer
yaratabilmiş fonları TEFAS ya da https://www.yatirimdirekt.com/
dan inceleyebilirsiniz.
Uzun süredir artık fon
yönetmiyorum.Hayalimi gerçekleştirerek başka bir hayata yelken açtım. Hissse
fonu yönettiğim 2003-2013 arası dönemde endeks getirisini defalarca katlayan biri
olarak böyle bir altyapım olmasına rağmen ben bile artık bu analizleri
yapamıyorum.Çünkü şirket ve sektör haber akışını olması gerektiği gibi takip
edemiyorum.Bu yüzden ben de tasarruflarımı iyi yönetildiğini düşündüğüm yatırım
fonlarına dağıttım.Size de net bir yatırım tavsiyesi olarak bunu öneririm.
