Aşağıda etkisini çok hissettiğimiz olaylara bakalım.Hepsi de önemli ve Borsa İstanbul’da büyük oynaklığa neden olmuş olaylar.Bu tarz olaylar ve bunlara bağlı düşüşler hiç bitmeyecek.Bunları yaşamaya devam edeceğiz.Bu sene de böyle bir potansiyele sahip.Ancak bütün bu sık yaşanan olumsuzluklara ve yaşanan oynaklığa rağmen şirketlerin uzun vadedeki getirileri de ortada.
1997 Asya Krizi
1998 Rusya Krizi
1999 Bankacılık Krizi – (IMF Stand-by )
2000 Kasım Krizi – (Gecelik Faiz %7000 !)
2001 Şubat Krizi - Kara Çarşamba (Anayasa
Kitapçığının cumhurbaşkanı tarafından başbakana atılması)
2003- Tezkerenin meclisten geçmemesi
2006 -Gelişmekte olan ülkeler düşüşü
2008 -Küresel Ekonomik Kriz
2013- Gezi olayları
2016 -Darbe girişimi
2018 -Rahip Bronson krizi
2020 -COVID felaketi
2022-Rusya-Ukrayna Savaşı
2023-Deprem felaketi
Bunlara ilave olarak bir de global piyasaların
gündemini düşünün.Hiç bitmeyen bir veri akışı,jeopolitik sorunlar,merkez
bankaları para politikaları,seçimler vs.
Piyasalara ilişkin hiç bitmeyen belirsizlik ve kaygı haberleri arasında sakin kalmak ise gerçekten
zor. Hisse alırken gereken bilgi ve cesaret çok yatırımcıda olabiliyor ama sabır
ve kriz dönemlerinde soğukkanlılık konusunda iyi karnesi olan çok az yatırımcı
gördüm.
Çalkantı dönemlerinde
soğukkanlı olmak bilgili olmaktan daha değerli olabiliyor.Paralar piyasa
düşüşlerinde değil düşüş olacak diye yapılan sat-al’da kaybediliyor genelde.
En makul yatırımcılar
bile fırtınalı günlerin gürültüsü içinde dünyanın sonunun geldiğine inanabiliyor.
Halbuki Peter Lynch’in de dediği gibi hisseyi dünyanın sonu geldi diye değil şirketin
faaliyetleri ve karlılığı zayıflıyor diye satabilmek doğru yatırımcı
davranışıdır.
Geçenlerde çıkan bir
habere göre Fidelity denetçileri hangi tarz
yatırımcıların en iyi getirileri elde ettiğini öğrenmek için 2003 ve 2013 arası
bütün hesapları incelemişler.Bu denetim sonunda en iyi getiriyi sağlamış
olanların hesaplarını unutmuş olan ya da vefat etmiş müşteriler oldukları
ortaya çıkmıştı.En iyi yatırımcı ölü yatırımcıdır diye boşuna söylemiyorlar.
1929
dünya bunalımı,2000 teknoloji balonu ve 2008 finansal krizi zamanlarını da
içeren dönemler de dahil olmak üzere S&P 20 yıllık sürelerde hiç
kaybettirmemiş.Yani 20 yıl uykuya dalacağınızı ve 20 yılda hissenin hiç kaybettirmediğini
bilseniz doğru birşey yaparak paranızın çoğunu hisseye koyarsınız.
Peter
Lynch ‘in sevdiğim bir sözü var:”Piyasadaki düşüşlerden çok piyasadaki
düşüşlere yakalanmamak çabası bize daha çok para kaybettirir.”
